چالش توسعه صنعت فولاد-سه چالش اصلی توسعه صنعت فولاد

چالش توسعه صنعت فولاد

دنیای معدن – زهرا مجتهد: به دنبال نتایج حاصله از پایش طرح جامع فولاد پیش نویس سند راهبردی صنعت فولاد کشور. با محوریت وزارت صمت مراحل نهایی شدن را طی می کند. در حالی از سال 92 طرح جامع فولاد. به کمک بخش های مختلف دست اندرکار در صنعت فولاد مورد توجه قرار گرفت. که این طرح ایجاد توازن در مسیر تولید محصولات حاضر در بدنه زنجیره فولاد. را از اهداف اصلی خود بیان می کند. طرح جامع فولاد در همایش های تأثیرگذار کشور بارها و بارها مورد بررسی قرار گرفت. و در نسخه های متعدد طی این سالها پایش شد.

موازنه زنجیره فولاد از سنگ آهن تا فولاد خام در افق 1404

به گزارش دنیای معدن، در این میان مشکلات و چالش ها نمایان تر شد. و در این مسیر عنوان چراغ راه فولاد برای توسعه این صنعت را به خود گرفت. اگرچه برخی از کارشناسان معتقدند طرح جامع برای صنعت فولاد مسیر اشتباهی تلقی می شود. و پارامترهایی که در گذشته مد نظر قرار گرفته حتی المقدور از سردرگمی در مسیر توسعه جلوگیری کرده. و تولید و توزیع محصولات را به شکل آماری رصد می کند.

چالش توسعه صنعت فولاد

البته مهمترین بخش از طرح نیز رصد آمارها است که براساس آن. می توان دانست تا چه میزان از مسیر توسعه به درستی طی شده است.

طرح جامع فولاد که اخیراً از سوی شرکت ملی فولاد، ایمیدرو و شرکت فولاد تکنیک پایش شده است. پیش بینی افزایش میزان تولید در تمامی حلقه های زنجیره را دارد. از مهمترین محورهایی که این طرح دنبال می کند مطالعات اقتصادی و بازار. اکتشاف، استخراج، فرآوری مواد اولیه اصلی و نهادهای تولید. زیرساخت ها نظیر ریل، جاده و بندر، انرژی، تکنولوژی و بومی سازی، سرمایه گذاری واحدهای زنجیره فولاد. مسائل زیست محیطی و ایمنی و سلامت شغلی، مکان یابی و جانمایی واحدهای فولادی و استراتژی توسعه است.

این درحالی است که طرح جامع بخش هایی را که دچار عقب ماندگی شده اند. و نسبت به سایر بخش ها توسعه کمتری داشته اند به درستی مشخص می کند. از مهمترین آنها بحث زیرساخت حمل و نقل، تأمین آب و تأمین مواد اولیه است. اگرچه این طرح برای سال 1400 پیش بینی کرده است. که می توان افزایش تولید با توجه به اتصال واحدهای جدید به زنجیره تولید فولاد را انتظار داشت. و تأکید دارد که با توجه به افزایش ظرفیت در سالهای 1398 و 1399. و رسیدن به ظرفیت اسمی واحدهای تولید کننده در سال 1400. افزایش تولید قابل توجهی در بخش احیای مستقیم را می توان شاهد بود.

در حالی که طرح جامع فولاد قرار است. نتیجه ای معادل تولید 55 میلیون تن فولاد داشته باشد، برآورد میزان مصرف در افق 1404. بر اساس روش اقتصادسنجی معادل 20/2 میلیون تن است. در صورتی که میانگین گیری از روش های مختلف، پیش بینی در پایش های طرح جامع فولاد کشور. رقم یاد شده حدود 22/7 میلیون تن خواهد بود.

از سویی عامل مهم و اساسی برای دستیابی به موفقیت در این طرح. تأمین به موقع مواد اولیه یعنی سنگ آهن است. ذخیره قطعی در کشور که نیاز به استخراج دارد .3/3 میلیارد تن است که با عیار متوسط سنگ آهن ایران با 46 درصد در پایش های جدید اعلام شده است. این در حالی است که پایش سال 1392 حکایت از عیار 51 درصد داشته است. این ذخایر به طور عمده در عمق بوده و باید استخراج آنها به صورت اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.

بر همین اساس 2/9 میلیارد تن ذخیره قابل استخراج تا سال 1404 است. که در صورت تولید 55 میلیون تن فولاد در افق تعیین شده. و انجام تولید به طور کامل، بیش از 0/8 میلیارد تن سنگ آهن مصرف می شود.

نیاز به نقدینگی جهت تکمیل

برای دستیابی به این مهم از سال جاری تا سال 1404. به طور حتم همه ساله مبلغ سرمایه گذاری رو به افزایش خواهد گذاشت.

مطابق مطالعات به روز شده در این طرح، پیش بینی شده است. در سال جاری معادل 1181 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری برای تحقق مصرف در افق 1404 نیاز است. این پیش بینی از رقم سرمایه گذاری برای تحقق مصرف به میزان 1492 هزار میلیارد ریال حکایت دارد.

در همین حال می توان یادآور شد تکمیل زنجیره و تولید 55 میلیون تن فولاد. (با احتساب تأمین زیرساخت واحدها، کنستانتره سنگ آهن، گندله و آهن اسفنجی و فولاد خام). نیاز به 4 هزار و 401 میلیون یورو سرمایه دارد. که حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری مورد نیاز طرح های قابل تحقق. برای ایجاد توازن در زنجیره نیز تأمین اعتبار شده است.

دو بخش مهم و با اهمیت که در تکمیل زیرساخت ها. برای دستیابی به چشم انداز تولید فولاد در 1404 ضروری به نظر می رسد نیروگاه و ریل است. که هر یک به میزان 2 هزار و 510 میلیون یورو. و 3 هزار و 540 میلیون یورو تأمین مالی نیاز دارد. اما مجموع نیاز مالی برای احداث واحدها و تأمین زیرساخت تا سال 1404 برابر 13/4 میلیارد ریال نقدینگی است. که بخش بزرگی از آن باید از سوی دولت تأمین شود و خارج از سرمایه گذاری واحدها است.

برنامه های تکمیلی در طرح جامع فولاد

یکی از برنامه هایی که طرح جامع فولاد در برنامه های تکمیلی خود گنجانده، توسعه فولاد در جنوب کشور است. این برنامه با رویکرد واردات مواد اولیه و صادرات محصولات با ارزیش افزوده بالا در نظر گرفته شده است. اما به نظر می رسد توسعه صنعت فولاد در جنوب کشور کمتر به معضل کمبود تأمین آب. نبود زیرساخت ها حمل و نقل ریلی و نیروگاهی دچار شود.

از سوی دیگر برنامه توسعه اکتشافات در عمق، احیا و فعال سازی معادن کوچک مقیاس. و توسعه واحدهای فرآوری سنگ آهن کم عیار و باطله برای جبران کسری بخشی از مواد اولیه. نیز در این طرح دیده می شود.

علاوه بر این برای جلوگیری از صدور مجوز مازاد در کل زنجیره. (مانع شدن از نگاه بنگاهی و بخشی نگری). برنامه یکپارچه سازی زنجیره فولاد کشور از معدن تا محصولات نهایی و ارزش افزوده. و هدایت سرمایه گذاری در کسری زنجیره فولاد و تکمیل طرح های نیمه تمام نیز مورد توجه است.

در همین رابطه فعالان عرصه معدن و منابع معدنی درباره آخرین پایش طرح جامد فولاد اظهار نظر کردند. مدیر عامل معدنی و صنعتی چادرملو در خصوص آخرین پایش انجام شده. در طرح جامع فولاد که توسط مشاور (شرکت بین المللی مهندسی فولاد تکنیک) تهیه و اطلاعات آن کسب شده است. تصریح کرد: ظرفیت های ایجاد شده. و در دست اجرا در زنجیره تولید فولاد به مقدار 55 میلیون تن در سند چشم اندار 1404. در بخش سنگ آهن خام و آهن اسفنجی با کمبود مواجه است. و ظرفیت ها با نیازهای مصرف متوازن نیست.

ناصر تقی زاده با اشاره به این موضوع که در بخش سنگ آهن. سالانه نیاز به استخراج 167 میلیون تن سنگ آهن خام برای تولید 86 میلیون تن کنستانتره و دانه بندی است. خاطرنشان کرد: ظرفیت استخراج در سال 1404. به مقدار 145 میلیون تن پیش بینی شده که سالانه 22 میلیون تن کمبود سنگ آهن خواهیم داشت. مدیرعامل معدنی و صنعتی چادرملو یادآور شد. در بخش تولید آهن اسفنجی که از سال 1404 سالانه مقدار 52 میلیون تن در زنجیره تولید مورد نیاز است. ظرفیت های ایجاد شده و در دست اجرا حدود 48 میلیون تن است. که در ای بخش نیز با کسری 4 میلیون تنی مواجه خواهیم شد.

وی تأکید کرد: اما در گزارش مشاور پیش بینی شده است با طرح هایی که در دست اجرا است. در صورت تحقق، در افق 1404 کمبود آهن اسفنجی نداریم.

تقی زاده با اشاره به این مطلب که شرکت معدنی و صنعتی چادرملو. در هر دو بخش اکتشافات و تولید آهن اسفنجی. طرح های مهم و اساسی در دست اجرا دارد. افزود: امید است این طرح ها قبل از سال 1404 راه اندازی شود. و قسمتی از کمبود سنگ آهن خام و آهن اسفنجی را جبران کند.

وی یاد آور شد: در بخش اکتشافات طرح ها با سرعت در حال اجرا است. و در بخش تولید آهن اسفنجی سه طرح در دست اجرا داریم.

تقی زاده با اشاره به سه طرح تولید آهن اسفنجی اظهار کرد. احداث کارخانه احیای مستقیم شماره 2 در مجتمع صنعتی چادرملو. با ظرفیت تولید سالانه 2/2 میلیون تن آهن اسفنجی پیش بینی شده است. که در مدت 40 ماه اجرا و راه اندازی شود.

وی افزود: همچنین پیش بینی شده. احداث کارخانه احیای مستقیم در سرمد ابرکوه یا ظرفیت تولید سالانه 800 هزار تن. و قابل توسعه تا یک میلیون تن آهن اسفنجی. در مدت 36 ماه اجرا و راه اندازی شود.

علاوه بر این مشارکت 30 درصدی در طرح احداث کارخانه احیای مستقیم در شهرستان اردبیل. به ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن آهن اسفنجی است که در مدت 30 ماه اجرا و راه اندازی شود.

حمل و نقل ریلی یک مشکل اساسی در توسعه فولاد

تقی زاده به مشکلات حمل و نقل ریلی در افق 1404 اشاره کرد. و افزود: در طرح جامع فولاد کل خطوط ریلی کشور در سال 1404. به میزان 25 هزار کیلومتر پیش بینی شده است. این در حالی است که تا پایان سال 1399. عملکرد کل خطوط ریلی کشور فقط به میزان 13 هزار و 954 کیلومتر است. که نسبت به برنامه با تأخیر رو به رو است. وی یادآور شد: عملکرد احداث خطوط ریلی سال های 1396-1399 به میزان یک هزارو 50 کیلومتر است. که متوسط سالانه 263 کیلومتر است.

این در حالی است که کل بار حمل شده ریلی زنجیره فولاد در سال 1399. به میزان 34 میلیون و 172 هزار تن، کل کشور 50 میلیون و 600 هزار تن است. وی تصریح کرد: پیش بینی سال 1404 زنجیره فولاد 105 میلیون تن، کل کشور 202 میلیون تن است. که با توجه به بند 2 در صورت عدم احداث خطوط ریلی نسبت به برنامه تا سال 1404. حمل ریلی این مقدار مواد اولیه و محصولات در زنجیره فولاد با چالش اساسی مواجه می شود.

وی معتقد است آمارهای یاد شده مبین آن است. که اگر روند احداث خطوط ریلی در کشور مشابه سال های گذشته باشد. حمل و نقل ریلی مواد اولیه و محصولات زنجیره فولاد در افق 1404 با مشکل همراه خواهد شد.

در همین راستا مدیر عامل توسعه آهن و فولاد غدیر ایرانیان بر این باور است. که اساساً عمده سرمایه گذاری در زنجیره کامل فولاد. از محصول تا معدن توسط شرکت های صنعتی و معدنی و سهامدارانشان صورت می گیرد.

چالش توسعه صنعت فولاد

اسدالله فرشاد در این باره افزود: درست است. که استراتژی توسعه و برنامه جامع طرح توازن آهن و فولاد در افق 1404 برای 55 میلیون تن. توسط وزارت صمت، ایمیدرو تدوین شد. ولی فقط بخش کوچکی از کل سرمایه گذاری ها توسط بخش دولتی کلید شده شد.

ولی ادامه داد: مثلاً طرح های هشت گانه استانی. که آنها هم در میانه راه در حد 65 درصد سهامشان. به شرکت های سرمایه پذیر و بخش خصوصی واگذار شدند. و هنوز هم بعد از گذشت 16 سال از طرح های استانی بخش فولادسازی آنها. به دلیل مشکلات تحریم و موضوع فاینانس. و تأثیرات ناشی از تمدید LCها و سررسید اقساط فاینانس چین (MCC) تکمیل نشده اند.

سرمایه گذاران موفق عمل کردند

فرشاد با اشاره به این مطلب که بحث اصلی مغفول ماندن نیست گفت: مسأله این است. که شرکت ها و سهامداران، اجرای پروژه های توسعه ای مورد نظر خود. را در زنجیره متناسب با مهیا بودن مناسبات لازم طرح. یعنی تأمین زیرساخت های اساسی، آب، برق، گاز و به لحاظ تأمین مواد اولیه اولویت گذاری کرده اند. و بنابراین در بخشی از زنجیره در بالادست یا پایین دست عدم بالانس ایجاد شده است.

فرشاد ادامه داد: البته این روند در طول سه دهه گذشته نیز به همین منوال پیش رفته. و در آن بخشی از زنجیره صنعت و معدن که تقاضای محصولی پیشی گرفته است. سرمایه گذاری را به خود جلب کرده است. وی افزود: سرمایه گذاران در راستای تأمین اهداف فنی و اقتصادی خود، موفق عمل کرده اند. و سودآوری های مطلوب آنها که بورسی هستند. و آنها که بورسی نیستند از گزارش های عملکرد مالی اقتصادی آن ها مشهود است.

مدیر عامل توسعه آهن و فولاد غدیر ایرانیان گفت. برخی از سرمایه گذاران که به سود آوری های مقطعی توجه کرده اند. و مناسبات لازم را برای تأمین مواد اولیه مطمئن و درازمدت خود فراهم نکرده اند. در آینده ای نه چندان دور با مشکل جدی تأمین مواد اولیه مواجه می شوند. (به عنوان مثال فولاد سازان کوچک با روش کوره های القایی. که در حال حاضر جمعاً ظرفیتی حدود 8 میلیون تن در سال را در شهرهای مختلف ایجاد کرده اند.) که باید برای تأمین بار آهنی شارژ کوره های القایی خود در بخش تولید آهن اسفنجی. با روش های مختلف اقدام کنند.

موضوع مغفول مانده

فرشاد به موضوع سرمایه گذاری اساسی در بخش فعالیت های معدنی که مغفول مانده است اشاره کرد. و افزود: توسعه فعالیت های اکتشافی، تدارک و به کارگیری تکنولوژی های جدید در فعالیت های اکتشافی. و حفاری و توسعه سرمایه گذاری برای ایجاد ناوگان های بزرگ ماشین آلات حفاری و معدنی و استخراجی. برای تأمین کافی سنگ آهن مورد نیاز حداقل پنجاه ساله آتی صنایع آهن و فولاد کشور. از جمله فضاهایی است که نیاز جدی به سرمایه گذاری دارد.

وی دو موضوع مهم دیگر برای استمرار موفق فعالیت های زنجیره آهن و فولاد. را در پنج دهه آینده به غیر از تأمین سنگ آهن برشمرد. و گفت: انرژی پایدار و حمل و نقل یعنی توسعه نیروگاه ها. برای تأمین انرژی کافی و مورد نیاز فولادسازی ها. آن هم با تأکید بر بهره مندی از انرژی های پاک. و عاری از کربن و توسعه سرمایه گذاری در بخش راه و راه آهن و صنعت حمل و نقل. که هر دو پاشنه آشیل توسعه و استمرار مطمئن صنایع آهن و فولاد کشور هستند. که نباید مغفول واقع شود.

برنامه آتی طرح جامع

در همین حال هدایت گران طرح جامع فولاد علاوه بر پیگیری اهداف چشم انداز 1404. در برنامه های تکمیلی تعریف چشم انداز جدیدی در بازه های زمانی 1415، 1420، 1430. و تدوین سیاستگذاری لازم برای تکمیل مطالعات طرج جامع فولاد کشور را نیز مدنظر قرار داده اند.

تاریخ انتشار 18 مرداد 1400

منبع خبر دنیای معدن

چالش توسعه صنعت فولاد

فولاد رسول دلاکان

با سالها تجربۀ ارزشمند و گرانبها در عرصه تأمین و توزیع انواع ورق آلیاژی و انواع فولاد آلیاژی. با گواهینامه ها و آنالیزهای معتبری که ضمیمه محصولاتش به مشتریان خویش ارائه داده است. توانسته رضایتمندی مشتریان خویش را همواره فراهم آورد.

صنعتگر شریف و گرامی از اینکه ما را جهت خرید کالا (فولاد آلیاژی) مورد نیاز خویش. انتخاب می نمایید از شما سپاسگزاریم.

ارتباط با ما
09122136675 – 02128423820-09922704358
واتس آپ: 09122136675
اینستاگرام: fooladdalakan
ایمیل : fooladrasuldalakan@gmail.com