آشنایی با استانداردهای فولاد-آشنایی با استانداردها و انواع آن

آشنایی با استانداردهای فولاد

استاندارد چیست؟

استاندارد نظمی است مبتنی بر نتایج استوار علوم، فنون و تجارت بشری. در رشته ای از فعالیت های عمومی که بصورت قواعد. مقررات و نظام نامه به منظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه. تفاهم، تسهیل ارتباطات صرفه جویی در اقتصاد، حفظ سلامت و گسترش مبادلات بازرگانی. داخلی و خارجی بکار می رود. به بیان کلی استاندارد به معنای قانون، قاعده، اصل و ضابطه آورده شده است. تعاریف دیگری نیز از استاندارد وجود دارد که عبارتند از:

1- استاندارد به معنای کلی عبارت است از هر نوع نظم ثابتی که در مجاری امور پدیده ها جای باشد.

2- استاندارد به معنای هر معیار و مقیاسی است. که با آن بتوان کیفیت و کمیت اموری ار مورد سنجش قرار داد.

3- استاندارد عبارت است از پیشنهاد و یا تعیین یک مجموعه از شرایط یا عوامل انتخاب شده. که در اثر همکاری طرفهای ذینفع یا در نتیجه اختیارات اشخاص مسئول حاصل شده باشد.

4- استاندارد نتیجه کوششی است برای یکسان کردن مواردی که از سوی مقامات ذیصلاح پذیرفته شده باشد.

5- استاندارد یک راه حل دائمی برای یک مشکل تکراری است.

6- استاندارد نوشته ایست شامل مجموعه ای از شرایط که باید عملی شوند.

7-استاندارد کردن یعنی تنظیم و کاربرد قواعدی برای یک اقدام منظم. درباره فعالیتی خاص برای منفعت همه آنهایی که ذیربط هستند.

8- استاندارد حاصل کوشش خاصی است در امر یکسان سازی اموری که از تصویب یک مقام شناخته شده گذشته باشد.

9- استاندارد هماهنگی منظم و پیوسته اصولی است. که در کتابچه هائی نوشته شده و یا به نحو اختیاری مورد پذیرش یک انجمن یا سازمان معین. واقع شده است.

10- در تعریف استانکو ( ISO commitee on Standardization Principle :STANCO کمیته ثابت اصول علمی استاندارد. وابسته به ISO) استاندارد یعنی نوشته هایی که محتوای آن حاکی از راه حل انجام دادن. یک عملیات فنی تکراری است.

11- استاندارد یعنی انتخاب.

استاندارد در تاریخ

مفهوم استاندارد مربوط به ماقبل تاریخ است. اصولاً انسان بدون استاندارد نمی تواند بصورت اجتماعی زندگی کند. مصنوعات دست بشر نیز در هر دوره و زمان از نظر شکل، طرح، رنگ. و سایر خصوصیات دارای نظم و استاندارد خاصی بوده اند. و با پیشرفت دانش و تجربه انسان همواره هماهنگی داشته اند. نگاهی به آثار تخت جمشید و پاسارگاد نشان می دهد. که باید استاندارد طول مخشص در آن زمان وجود داشته باشد. که هم اکنون باستانشناسان در پی محاسبه آن استاندارد استاندارد طول هستند.

همین وضع را در آثار تاریخی یونان قدیم و مصر باستان نیز می توان مشاهده کرد. بطور مثال اگر به قطعات سنگ بناهای اهرام مصر دقت کنید. متوجه خواهید شد که ابعاد آنها بطور شگفت انگیزی استاندارد شده است. و با دقت تمام با یکدیگر جفت گردیده اند. و هیچ شکاف و درزی در بین آنها دیده نمی شود. این دقت حتی با استانداردهای صنعتی مدرن نیز قابل تحسین است.

استاندارد از سپیده دم پیدایش تا روزگاری که ما در آن زندگی می کنیم. راه درازی را پیموده است. برای آشنایی با سیر تحول استاندارد بد نیست نگاهی به تاریخچه اندازه گیری بیندازیم. زیرا به نظر می رسد . که اولین استاندارد کردن در مورد اندازه گیری صورت گرفته باشد. چون می توان اندازه گیری را بعنوان یکی از قدیمی ترین علوم به حساب آورد. درباره اهمیت اندازه گیری سخان بسیاری گفته شده است. از جمله:

آشنایی با استانداردهای فولاد

“اعتقاد من بر این است که هر گاه بتوان آنچه را در باره اش صحبت می کنیم. اندازه گرفته و آن را با اعداد و ارقام نمایش دهیم. آنگاه می توانیم ادعا کنیم که چیزی در آن خصوص می دانیم. در غیر این صورت آگاهی ما از مطلب ناقص بوده و در آن مورد تا مرحله علم نتوانسته ایم. پیشرفت کنیم.” لرد کلوین

“آنچه را قابل شمردن است، بشمار، آنچه را که قابل اندازه گیری است. اندازه گیری کن و آنچه را که قابل اندازه گیری نیست، قابل اندازه گیری کن” گالیله

” آنچه را که نمی توان اندازه گیری کرد. نمی توان مدیریت نمود.” نام دو مارکو

” علم از جائی آغاز می شود. که اندازه گیری شروع می شود.” مندلیف

تاریخچه اندازه گیری

سابقه ی اندازه گیری به عهد باستان بر می گردد. و می توان آن ار بعنوان یکی از قدیمی ترین علوم به حساب آورد.

قدیمی ترین تمدن از منطقه بین النهرین که دره حاصلخیزی بین رودخانه های دجله و فرات بوده، آغاز گردید. در آن زمان آشنایی با پدیده کشاورزی باعث شد. انسانها از شکار به سمت کشت و زرع روی آورند. که این امر موجب پیدایش شهر و شهر نشینی و نهایتاً گسترش تجارت و داد و ستد و بازرگانی شد. بنابراین واحدهایی برای سنجش کمیت های مورد نیاز زندگی بشر مطرح شد. و از جمله واحدهایی برای اندازه گیری طول پارچه، توزین مواد غذایی. واحد پولی برای مبادله به هنگام داد و ستد. و واحد زمانی برای اندازه گیری یک روز کاری و نحوه پرداخت دستمزد. و نیز محاسبه باج و خراج و مالیتهای مورد نیاز دولتها مشخص گردید.

آشنایی با استانداردهای فولاد

اولین قدم در توسعه و رشد سیستم اندازه گیری در زمان حکومت امپراتور بابل برداشته شد. بعد از آن مردمان مصر باستان که در اطراف دره حاصلخیز نیل زندگی می کردند. اولین افرادی بودند که سیستم اندازه گیری و کالیبراسیون را با استفاده از استانداردهای به هم پیوسته (linear) برقرار کردند. آنها کالیبراسیون را این گونه تعریف می کردند. مقایسه یک شئی با یک استاندارد شناخته شده.

در 3900 سال قبل از میلاد فاروق خوفا (Pharach Khufa) فرعون مصر تصمیم به ساختن یک هرم برای آرامگاهش گرفت. و برای حصول اطمینان از صحت ساخت آن مقیاسی به نام کیوبیت (Cubit) ساخت. که طول آن برابر با مقدار فاصله آرنج تا نوک انگشتان دست بود. کیوبیت سلطنتی مصر از سنگ گرانیت سیاه بود. که تقسیمات آن به اندازه عرض انگشت بود. و در قصر فاروق به عنوان استاندارد اولیه نگهداری می شد. کیوبیت دیگر از گرانیت خاکستری بود. که به عنوان استاندارد ثانویه در ساخت بنا مورد استفاده قرار می گرفت. با همین تمهیدات بود. که گفته می شود رأس وجوه اهرام مصر فقط 15 دقیقه خطا داشته است.

آشنایی با استانداردهای فولاد

از قدیمی ترین آثاری که در مورد اوزان به دست آمده است. می توان به وزنه های استاندارد. که به دستور داریوش اول ساخته شده اند، اشاره نمود. این وزنه ها بر اساس واحدی به نام (karsha) ساخته می شد. که هر کرشه معادل 83.3 گرم بوده است. چهار نمونه از این وزنه ها در موزه های داخل و خارج از کشور وجود دارند. وزنه ای که در ایران موجود است معادل 120 کرشه است.

در دوران تسلط رومیان بر انگلستان بعد از میلاد، انگلیسی ها با سیستم اندازه گیری رومیان آشنا شدند. و هنوز هم برخی از آنها به کار می برند. آنها از واحدی تخت عنوان Libra که برابر یک پوند بود. برای اندازه گیری وزن استفاده می کردند. در قرن 12 میلادی هنری اول اندازه پای خود را. معیاری برای یک پا و یک یارد را برابر با فاصله بین نوک بینی تا انگشت شصت خود اعلام کرد.

آشنایی با استانداردهای فولاد

در سال 1324 میلادی هنری دوم طول سه دانه جو را برابر با یک اینچ اعلام کرد. (تعریف دقیق این بود: یک اینچ عبارت است از. طول سه دانه جو خشک شده با شکل طبیعی که در یک امتداد و سر به سر قرار داشته باشند). در قرن هفدهم، گالیله بارومتر لولیه، ترمومتر و تلسکوپ را اختراع کرد. با همه این پیشرفت ها، جامعه علمی و تولید کنندگان به علت عدم وجود استانداردهای مرجع دچار مشکلات زیادی بودند. و به دلیل عدم وجود این عامل کنترل کننده، هر کشوری سیستم اندازه گیری. و اصطلاحات خاص خود را به کار می برد.

در اوائل قرن 18 جیمز وات مخترع اسکاتلندی پیشنهاد نمود. تا دانشمندان جهان دور هم جمع شده، یک سیستم جهانی واحد برای اندازه گیری ها به وجود آورند. به دنبال این پیشنهاد گروهی از دانشمندان فرانسوی برای به وجود آوردن سیستم متریک وارد عمل شدند. و سیستم پایه ای را که دارای دو استاندارد. یکی متر برای واحد طول و دیگری کیلوگرم برای وزن بود، بوجود آوردند. در این زمان ثانیه را به عنوان استاندارد زمان و ترموسانتیگراد را به عنوان استاندارد درجه حرارت. مورد استفاده قرار می دادند.

آشنایی با استانداردهای فولاد

در سال 1875 میلادی دانشمندان و متخصصان جهان در پاریس برای امضاء قراردادی. به نام پیمان متریک (Internatiaonal metric convention) دور هم گرد آمدند. این قرار داد زمینه را برای ایجاد دفتر بین المللی اوزان و مقیاسها در سور (Sevres) فرانسه آماده کرد. این مؤسسه هنوز به عنوان یک منبع و مرجع جهانی استاندارد پابرجاست.

در یک بررسی اجمالی مشخص خواهد شد. که استانداردهای عمده در عهد باستان و قرون گذشته به طور کلی قبل از رنسانس که جنبه عمومی داشته. و نیاز به آن بیشتر از موارد دیگر احساس شده است. استاندارد های اوزان و مقیاسها می باشد. اما پس از عصر رنسانس با توجه به تحول بنیادی در طرز تفکر اجتماعی. و رشد اختراعات و تولیدات صنعتی (انقلاب صنعتی). استانداردهای صنعتی نیز به وجود آمد. یکی از قدیمی ترین و اساسی ترین اصل استاندارد که در استانداردهای کنونی بدان توجه شده است.

و در حال حاضر نیز به عنوان اولین اصل استاندارد کردن مطرح است. اصل کاهش انواع و در کنار آن اصل تعویض پذیری است. به طوری که همین اصل موجبات تولید انبوه و زنجیره ای را فراهم نموده است. در گذشته هر تولید کننده یا صنعتگری با توجه به ابزارهای ابتدایی و میراث نیاکان خود. محصولاتی با شکل و طرح و ابعاد متفاوت می ساخت. اما امروزه با منسجم شدن تولید، محصولاتی با ویژگی های یکسان تولید می گردد.

از پیشگامان اصل کاهش انواع و تعویض پذیری می توان به یک آمریکایی به نام الی ویتنی اشاره کرد. این شخص در سال 1793 برای نخستین بار تفنگ سر پری را طراحی کرد. که دارای قسمت های قابل تعویض بود. و در واقع پایه تولید انبوه را فراهم آورد. همچنین در انگلستان در سال 1841 شخصی به نام جورج ویتورت. بر اساس ارتفاع، عمق و تعداد دنده در هر اینچ نظام مخصوصی. را برای اندازه گیری دنده های پیچ و مهره به وجود آورد. که تعویض پذیری پیچها و مهره ها به سهولت امکان پذیر باشد.

همگام با گسترش تولیدات صنعتی و انبوه سازی، رعایت نکات ایمنی نیز مطرح گردید. به ویژه پس از اختراع ماشین بخار و کاربرد گسترده آن. در سیستم های حمل و نقل از قبیل کشتی ها و لوکوموتیوها و خسارات ناشی از آن. به طوری که در نیمه دوم قرن نوزدهم در آمریکا. انفجار مخازن تحت فشار 50000 کشته و دو میلیون نفر نیز زخمی بر جای گذاشت.

رشد تکنولوژی و استفاده از ماشین آلات جدید، افزایش تولیدات صنعتی. و در نتیجه رقابت در بازارهای داخلی و خارجی را به دنبال داشته است. از این رو در روند تکامل استاندارد کردن، استانداردهای دیگری از قبیل روش های بررسی و آزمون. توصیف ویژگیها، اصطلاحات، آیین کار، فنون کنترل کیفیت و سیستمهای مدیریت کیفیت اهمیت یافتند.

همانطور که گفته شد. در طول تاریخ، استاندارد تحولات زیادی را پشت سر گذارد است. در ابتدا بصورت استاندارد اندازه شناسی مطرح شده، بعد از آن به صورت استاندارد محصول طرح گردیده. و سپس به استاندارد روش و سیستم رسیده است.

واژه استاندارد

برخی از نویسندگان معتقدند که هشت قرن پیش از زبان فرانسه واژه etandard یا etendard. که به معنای بیرق نظامی، بیرق قشون، علم و پرچم می باشد. وارد زبان انگلیسی شد. به همین دلیل در زبان انگلیسی باستانی، استاندارد به معنی پرچم واحدهای نظامی بوده است. و از نظر ریشه لغت به فعل extend لاتین به معنی گسترده کرده و برافراشتن باز می گردد.

بر اساس مطالعات و نوشته های مختلف، کلمه استاندارد از لحاظ معنی تحت تأثیر واژه Stand قرار می گیرد. که به معنای ایستادن، ماندن، توقف کردن و قرار گرفتن می باشد. ذکر این نکته لازم است. که واژه استاندارد در زبان انگلیسی. از نظر علمی و فنی با دو معنی کاملاً متمایز به کار برده می شود.

الف – واحد ها و مقیاس های اندازه گیری چه از نظر کمی و مادی (مانند متر و کیلوگرم). و چه از لحاظ تعریف (مانند آمپر و کالری) که در فرانسه امروزی آن را etalon می نامند.

ب- به معنای نوشته های حاوی مقررات و اصول برای تنظیم امور فنی، علمی و تجاری. که در فرانسه به lanorme و در آلمان به norm موسوم است. که از ریشه لاتین normn یعنی گونیا مشتق شده اند.

آشنایی با استانداردهای فولاد

واژه norm به معانی، مأخذ، میزان، قانون، هنجار و واژه normal. برای بیان مقاصدی مانند متوسط، معتدل، یا قاعده، معمولی، عادی و طبیعی به کار می روند. ولی به دلیل عدم جامعیت آن مطابق معانی برشمرده شده. برای واژه استاندارد در زبان انگلیسی به کار برده نمی شوند. فرانسویان نیز واژه normalization را که نمایانگر مفهوم استاندارد کردن است. از کلمه normal ساخته اند. و ترجیح می دهند. که از واژه نرمالیزاسیون که در زبان فرانسه اصالت بیشتری دارد استفاده نمایند.

در ایران نیز واژه استانده به معنی تثبیت شده، توسط مرحوم غلامحسین مصاحت پیشنهاد شد اما هرگز رواج نیافت.

انواع استانداردها

الف- استاندارد های کارخانه ای.

این استانداردها آنهایی هستند. که در حوزه یک کارخانه یا شرکت اعتبار دارند. این نوع استاندارد سطح فناوری کشور را نشان می دهد. در این استانداردها فعالیت های مختلف تولید. طراحی، آزمون، خدمات پس از فروش، پرسنل، خط مشی مدیرت. خدمات پس از فروش و … مورد توجه قرار گرفته به طور کلی شکل و سیستم یک کارخانه را به صورت اصولی در می آورند. استانداردهایی نظیر جنرال الکتریک (GE)، ولوو (VOLVO)، فورد (FORD)، رنو (RENAULT) و … در این رده جای می گیرند.

ب- استانداردهای انجمنی یا صنفی

شامل قراردادها و مستندات یک گروه کاری متخصص است . که حول یک محور صنعتی، فنی و با هدف تبیین تعاریف مشخص. و ایجاد یک زبان بین گروهی تدوین می شود. رشد و توسعه این نوع استاندارد بیشتر در کشور آمریکا دیده می شود. که با لحاظ کیفیت بالا و تخصصی بودن مدارک این گروه، مستندات آنها اعتبار جهانی پیدا کرده است. از جمله این گروه می توان به استانداردهای انجمن و مواد آمریکا (ASTM). انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME)، مؤسسه نفت آمریکا (API)، انجمن مهندسان خودرو (SAE) و… اشاره نمود.

استانداردهای وزارت دفاع آمریکا (MIL-STD) و وزارت دفاع انگلستان (MOD) را نیز می توان از این دسته به شمار آورد. گرچه به لحاظ تنوع موضوعی و کیفیت فنی جزو بهترین استانداردهای دنیا به شمار می آیند. به گونه ای که به طور مثال در مجموع استانداردهای MIL می توان. مجموعه ای از استاندارد های صنعتی، طراحی، مهندسی آزمایشگاهی، تولیدی، کنترل کیفیت و… را در زمینه های مختلف فلزات، غیر فلزات، محصولات نفتی و پالایشگاهی. رنگ و پوشش ها، موتور و اجزاء آن، گیربکس، چسب و سیلانت، پمپ، اسلحه، تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی. آزمونهای غیر مخرب و… یافت.

آشنایی با استانداردهای فولاد

اگر به قسمت بالای مانیتور کامپیوترتان دقت کنید حروف TCO را خواهید دید. این حروف مخفف نام سوئدی اتحادیه کارمندان حرفه ای سوئد (The Swedish Confederation of Professional Employees) است. که بیش از 1/3 میلیون نفر عضو دارد. اعضاء TCO توجه خاصی به کاربرد کامپیوتر و وسایل جانبی آن داشته و استاندارد وضع شده. را به نام خود TCO اعلام نموده اند. اکثر تولید کنندگان، این استاندارد را مناسب تشخیص داده و مقررات آن را پذیرفته. و به مورد اجراء در آورده اند. بطوریکه امروزه در کلیه تبلیغات مانیتور در آمریکا و اروپا، استاندارد TCO جزو ویژگیهای اصلی مانیتور ذکر می گردد. در حقیقت این استاندارد را نیز می توان استانداردی انجمنی یا صنفی با گستره ای جهانی معرفی کرد.

پ- استاندارد های ملی

شامل مستندات و مقررات کیفی، تعاریف، روشهای آزمون و … یک کشور در مورد محصولات خود یا محصولاتی است. که در آن کشور اجازه فروش پیدا می کنند. این گروه از استانداردها به وسیله مؤسسه استاندارد آن کشور که مقام ذیصلاح برای کار شناخته شده است. تهیه می شوند. در تدوین این استاندارد ها تمامی طرفهای ذینفع از قبیل تولید کننده، مصرف کننده. اعضای مراکز علی و پژوهشی، تجاری، سازمانهای دولتی و امثال آن شرکت دارند.

استانداردهای ملی با توجه به شرایط مختلف مانند شرایط اقتصادی، فنی و غیره تدوین می شوند. استانداردهای ملی به دو دسته اجباری و تشویقی تقسیم می شوند. استانداردهای اجباری، استانداردهایی هستند. که در رابطه مستقیم با ایمنی، بهداشت، محیط زیست و یا تجارت بوده. و به طور قانونی از نظر اجراء اجباری اعلام می شوند. گاهی این امر می تواند با یک توافق بین المللی صورت گیرد. مانند مقررات ترافیک و مبارزه با آلودگی محیط زیست.

استانداردهای تشویقی، استانداردهایی هستند. که تولید کننده با توجه به توان بالای تولید و همچنین علاقمندی و موافقت خود تمایل به اجرای آن دارد. از جمله استانداردهای ملی می توان به استاندارد ملی ایران (ISIRI)، آمریکا (ANSI)، آلمان (DIN)، انگلستان (BSI) و … اشاره کرد.

ت- استانداردهای منطقه ای

عوامل نظیر موفقیت جغرافیایی، فرهنگ، سیاست، روش تولید. و مصرف و امثال آن برخی از کشورها را بر آن داشته است. تا مشترکاً مبادرت به تدوین استانداردهای منطقه ای نمایند. به عبارت دیگر مستندات و مدارک فنی گروهی از کشورهای همسایه. به منظور بهره مندی از کیفیت مشترک و زبان عمومی در مکاتبات، تجارت و تبادل کالا. این مجموعه استانداردها را تشکیل می دهد. برخی از این استانداردها عبارتند از استاندارد اروپا (EN)، استاندارد کشورهای عربی (ASMO). استاندارد کشورهای آفریقایی (ARSO) و استاندارد کشورهای آمریکایی (پان آمریکن) (COPANT).

ث- استانداردهای بین المللی

امروزه روند رشد صنعت و تجارت و همچنین تحولات علمی و اجتماعی در جهان به گونه ای است. که کشورها را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک می کند. و در این راستا استانداردهای بین المللی به جهت ایجاد هماهنگی، سهولت ارتباط و رفع مشکلات فنی تدوین می شوند. این استانداردها حاصل توافق نظرات کارشناسان ذیربط کشورهای عضو سازمان بین المللی استاندارد است.

که البته در ابتدا ممکن است تصور شود. که اهداف استاندارد های ملی و منطقه ای با استانداردهای بین المللی مشترک باشد. برای تبیین این موضوع باید اشاره کرد. که هدف نهایی این استانداردها چنین بیان می شود. توانایی عملکرد در تمام سطوح و هدف از استاندارد کردن. در سطوح قبلی نیز مشابه تعریف ارتقاء فعالیت در مورد انواع استانداردهای جهانی و یا تعمیم استانداردهای بین المللی. در زمینه های علمی، فناوری و اقتصادی می باشد.

آشنایی با استانداردهای فولاد

مهمترین سازمانهای بین المللی تدوین و نشر استانداردهای بین المللی. عبارتند از: سازمان بین المللی استاندارد (ISO) کمیسیون بین المللی الکترونیک (IEC). و کمیسیون مقررات مواد غذایی (CAC). تاریخچه استانداردهای بین المللی به سال 1906 میلادی باز می گردد. در آن سال کمیسیون بین المللی الکترونیک (IEC) با هدف فعالیت و در تدوین استاندارد های بین المللی. در زمینه برق و الکترونیک تشکیل گردید و تا کنون نیز فعالیت دارد.

چند سال بعد در سال 1926 میلادی با تأسیس اتحادیه بین المللی استاندارد (ISA). که 20 کشور اروپایی عضویت آن را پذیرفته بودند. قدمهای نخستین تدوین استانداردهای بین المللی در سایر زمینه ها به ویژه مهندسی مکانیک برداشته شد. اما به دلیل بروز جنگ جهانی دوم تمامی این فعالیت ها در سال 1942 متوقف شد. ولی به دلیل احساس نیاز به چنین سازمانی جهت پیشرفت صنایع و فناوری و تسهیل مبادلات تجاری. نمایندگان 25 کشور که عمدتاً عضو کمیته هماهنگی استاندارد وابسته به سازمان ملل متحد بودند. در تاریخ 14 اکتبر 1946 میلادی برابر با 22 مهرماه 1325 خورشیدی در لندن گرد هم آمدند. و پس از مذاکرات طولانی سرانجام برای تأسیس سازمان بین المللی استاندارد با حروف اختصاری ISO. که کوتاه شده International Organization fo Standardization است توافق نمودند.

این سازمان رسماً در فوریه 1947 در شهر ژنو سوئیس کار خود را آغاز نمود. ISO یک اتحادیه جهانی غیر دولتی است. که اعضاء آن از میان مؤسسه های استاندارد ملی هر کشور (از هر کشور یک نفر) انتخاب شده اند. و مأموریت آن توسعه فرهنگ استاندارد و فعالیت های وابسته به آن در سطح جهان می باشد. تا امکان مبادلات کالا و خدمات بهتر فراهم شود. و همکاری های جهانی در خصوص فعالیت های اقتصادی، فنی، علمی و تحقیقاتی توسعه یابد.

انتخاب نام این سازمان بر اساس مخفف نام لاتین آن نبوده است. زیرا اگر چنین بود می بایست ISO باشد. و در آن صورت مخفف آن در زبانهای گوناگون تغییر می کرد. در حالی که در تمامی زبانها این سازمان همان ISO است. در واقع ریشه ISO از واژه یونانی ISOS به معنای مساوی و برابر گرفته شده است. که به صورت پیشوند در بسیاری از عبارات همچون ایزوتوپ (ISOTOPE)، ایزو متریک (ISOMETRIC) ایزوبار (ISOBAR) و… با همان مفهوم برابری و مساوی بودن بکار برده می شود.

زمینه فعالیتهای سازمان ISO دارای هیچگونه محدودیتی نیست. و در برگیرنده کلیه شاخه های تخصصی است. و تنها در خصوص برق و الکترونیک که بر عهده IEC است، فعالیت نمی کند. در برخی موارد همانند تکنولوژی اطلاعات، آزمون و کالیبراسیون، بازرسی و … نیز فعالیت بصورت مشترک (ISO/IEC) صورت می پذیرد. سازمان ISO اولین استاندارد بین المللی خود را در سال 1951 منتشر نمود. و تا کنون بیش از 13600 استاندارد بین المللی مختلف در زمینه های گوناگون منتشر کرده است. انتشار این استانداردها تحت نظر کمیته های تخصصی گوناگون صورت می پذیرد. سازمان ISO تا پایان سال 2000 میلادی دارای 187 کمیته فنی اصلی (TC). 552 کمیته فرعی (SC) و 200 گروه کاری (WG) و 19 گروه مطالعاتی ویژه (AHG) بوده است. که بیش از 300000 متخصص در سراسر جهان به امر تدوین این استانداردها می پردازند.

سازمان های بین المللی دیگری نیز وجود دارند که در زمینه های خاصی مبادرت به تدوین استاندارد می نمایند. برخی از این سازمان ها عبارتند از:

انجمن بین المللی حمل نقل هوایی (International Air Transport Association) IATA.

آژانس بین المللی انرژی اتمی (International Atomic Energy Agency) IAEI.

سازمان بین المللی هوانوردی کشور (غیر نظامی) (International Civil Avation Organization) ICAO.

سازمان بین المللی اوزان و مقیاس ها (International Bureau of Weights an Measure) BIPM.

سازمان بین المللی اندازه شناسی قانونی (International Organization of Legal Metrology) OIML.

اتحادیه بین المللی شیمی محض و کاربردی (International Union of Pure an Applied Chemistry) IUPAC.

سازمان فرهنگی علمی و آموزش ملل متحد (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization) UNESCO.

سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization) WHO.

مرکز همکاری تحقیقات علمی دخانیات (Cooperator Center for Scientific Research Relative to Tobacco) CORESTA.

فدراسیون بین المللی دندانپزشکی (World Dental Federation) FDI.

آشنایی با استانداردهای فولاد

کمیسیون بین المللی روشنایی (International Commission on Illumination) CIE.

فدراسیون بین المللی لبنیات (International Dairy Federation) IDF.

فدراسیون بین المللی اسناد و اطلاعات (International Federation for Information and Docuentation) FID.

اتحادیه بین المللی گاز (International Gas Union) IGU.

مؤسسه بین المللی جوشکاری (International Institute of Welding) IIW.

شورای جهانی روغن زیتون (Internationl Olive Oil Council) IOOC.

اتحادیه بین المللی ابریشم (International Silk Association) ISA.

اتحادیه بین المللی راه آهن (International Union of Railways) UIC.

سازمان جهانی هواشناسی (World Meteorological Organization) WMO.

سازمان بین المللی کار (International Labor Organization) ILO.

روز جهانی استاندارد

در اصلاحیه شورای ISO که از 25 تا 27 سپتامبر 1969 در ژنو تشکیل گردید. بنابر پیشنهاد رئیس ISO مقرر شد. روزی به عنوان روز جهانی استاندارد اختصاص یابد. و در سراسر جهان به همین مناسبت مراسمی برگزار گردد. تا از این طریق تبلیغات در سطح جهانی برای پیشرفت امر استاندارد بعمل آید. اولین مراسم برگزاری روز جهانی استاندارد در 14 اکتبر 1970 انجام شد. و پس از آن نیز همه روزه در این روز (برابر با 22 مهرماه) برگزار می گردد.

تأسیس مؤسسه استاندارد ایران

اولین حرکت مدون در ارتباط با استاندارد و استاندارد نویسی در ایران. با تصویب قانون اوزان و مقیاس ها در سال 1304 خورشیدی آغاز شد. اما تأسیس یک سازمان برای استاندارد کردن کالاها در ایران از سال 1322 مورد توجه رسمی دولت واقع گردید. در تاریخ دوم اردیبهشت ماه همان سال، موافقت نامه ای بین وزیر اقتصاد ملی و مدیر عامل سازمان برنامه. و هیئت مدیره عملیات اقتصادی آمریکا در ایران، به امضاء رسید. که به عنوان پروژه 38 اصل 4 نامیده شد.

در موافقت نامه فوق افزایشی در صادرات کشور. از طریق تأسیس یک آزمایشگاه به منظور تعیین استاندارد کالاهای صادراتی پیش بینی شده بود. بعدها به موجب اصلاحیه هایی که به این پروژه افزوده شد. وظایف دیگری نیز برای پروژه تعیین گردید. که عبارت بودند از تأسیس اداره استاندارد ایران با وظایف آزمایش کالا، تعیین استاندارد ها و بازرسی بر طبق استاندارد. و صدور گواهی مطابقت با استاندارد برای هر یک از کالاها. از آغاز سال 1333 مقدمات ساختمان سازی. و تأسیس اداره استاندارد ایران فراهم شد. و در هفتم تیرماه 1338 عنوان آن به مؤسسه استاندارد تغییر یافت.

آشنایی با استانداردهای فولاد

در سال 1344 به هنگام تصویب اساسنامه مؤسسه، عبارت “تحقیقات صنعتی” نیز به نام مؤسسه استاندارد افزوده شد. جالب توجه اینکه نخستین بار در سال 1345 علامت استاندارد ایران روی کالاهای ایرانی مشاهده شد. در این سال دو شرکت ایرانی سازنده کاشی و بیسکویت موفق به دریافت نشان استاندارد شدند. در دی ماه 1349 طبق قانون، موارد الحاقی به قانون مؤسسه استاندارد که به تصویب قوه مقننه رسیده بود. به مؤسسه ابلاغ گردید. که به موجب این مواد مؤسسه استاندارد می توانست. اجرای استاندارد فرآورده هایی را که از نظر ایمنی یا حفظ سلامت عمومی حائز اهمیت می باشند. به منظور حمایت از مصرف کننده اجباری اعلام نماید. در حال حاضر از بین بیش از 7000 استاندارد ملی تدوین شده. حدود 400 مورد (حدود 6 درصد) شامل استاندارد اجباری است.

آشنایی با استانداردهای فولاد

مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. در تدوین استانداردهای ملی مشارکت مؤثر دارد و در بیش از یکصد کمیته فنی فعال است. و همچنین دبیرخانه چهار کمیته بین المللی به شرح زیر در ایران مستقر است:

دبیرخانه کمیته فرعی واژه شناسی، اطلاعات و اسناد TC46/SC3.

دبیرخانه کمیته فنی شوینده ها TC9.

دبیرخانه کمیته فنی کودهای شیمیایی TC137.

دبیرخانه کمیته فنی فرآورده های بهداشتی و آرایشی TC217.

از دیگر فعالیت های مؤسسه استاندارد. در کمیته های بین المللی می توان به ریاست گروه کاری شماره 11 (زبان های پارسی و عربی). و عضویت در گروه کاری روش های آزمون میکروبیولوژی کاغذ و مقوا اشاره کرد.

نشان استاندارد ایران

نشان استاندارد ایران دارای یک کادر اصلی می باشد. که به صورت S لاتین است. و می تواند هم گویای واژه safety (ایمنی) و هم علامت اختصاری استاندارد (Standard) باشد. طرح های داخل کادر نیز به نحوی با موضوع کاربرد ارتباط دارند. و طرح داخل علامت اصلی واژه “ایران” است. و در صورتیکه نشان وارونه شود. علامت اختصاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به زبان انگلیسی (ISIRI) مشاهده می گردد. این نشان توسط گرافیست معاصر کشورمان روانشاد مرتضی ممیز طراحی شده است.

روش نامگذاری فولاد ها در استانداردهای آمریکایی

تقسیم بندی فولادها

فولادها به روش های مختلفی تقسیم بندی می شوند. که تقسیم بندی آنها می تواند. بر اساس موارد زیر باشد:

• بر اساس ترکیب شیمیایی، مانند فولاد کربنی، فولاد کم آلیاژ، فولاد زنگ نزن، و…
• بر اساس روش تولید، نظیر مانند open hearth، روش کوره الکتریکی و…
• بر اساس روش ساخت، مانند نورد گرم، نورد سرد و…
• بر اساس شکل محصول مانند ورق، لوله، میله، صفحه و …
• بر اساس روش اکسیژن زدایی مانند فولاد آرام، نیمه آرام، جوشان و…
• بر اساس ریز ساختار مانند فریتی، پرلیتی، مارتنزیتی.
• بر اساس استحکام مورد نیاز.
• بر اساس عملیات حرارتی مانند بازپختی، کوئنچ و تمپر و…
• بر اساس کیفیت محصول مانند فولاد با کیفیت آهنگری، کیفیت تجاری و…
• بر اساس کاربرد مانند فولاد فنر، فولاد ساختمانی، فولاد ابزار و…

در حال حاضر استاندارد ملی، منطقه ای و بین المللی بسیار وجود دارند. که سیستم نامگذاری مخصوص به خود جهت نامگذاری فولادها دارند. در ادامه سعی خواهد گردید. برخی از رایج ترین این استانداردها که در سطح کشور ما نیز کاربرد بیشتری دارند. مورد بررسی قرار گیرند.

به این منظور روش های نامگذاری فولادها را در سه شاخه اصلی: استانداردهای آمریکایی. استانداردهای اروپایی و استانداردهای برخی از کشورهای صنعتی مورد بررسی قرار می دهیم. البته در اینجا منظور از استانداردهای آمریکایی استانداردهای مربوط به کشورهای آمریکایی شمالی (ایالات متحده آمریکا و کانادا) است.

سیستم نامگذاری فولادها در استانداردهای آمریکایی

در آمریکا سازمانهای مختلفی متولی امر استاندارد هستند. که هر کدام از آنها سیستم ویژه ای جهت نامگذاری فولادها دارند. برخی از این سازمانها عبارتند از:

انجمن آهن و فولاد آمریکا (AISI)، انجمن ملی استاندارد آمریکا (ANSI). انجمن نفت آمریکا (API)، جامعه مهندسین مکانیک آمریکا (ASME). مؤسسه آزمون و مواد آمریکا (ASTM)، انجمن جوشکاری آمریکا (AWS). مؤسسه استاندارد کانادا (CSA) و جامعه مهندسین خودرو آمریکا (SAE).

در زیر برخی از سیستم های نامگذاری رایج تر رایج تر در بین استانداردهای آمریکایی مورد بحث قرار می گیرد.

استاندارد ASTM

ASTM یکی از مراجع معتبر تدوین استاندارد به شمار می رود. که در سال 1898 میلادی تأسیس شده است. ASTM کوتاه شده عبارت American Society for Testing and Materials است. اولین کتاب کامل استانداردهای ASTM در سال 1915 چاپ شد. امروزه 77 کتاب استاندارد ASTM در 15 بخش وجود دارند. استانداردهای مرتبط با فلزات در بخش های زیر یافت می شوند:

بخش 1- محصولات آهنی و فولادی (8 جلد).

بخش 2- محصولات فلزی غیر آهنی (5 جلد).

بخش 3- روش های آزمون فلزات و دستورالعمل های تحلیل (6 جلد).

تمامی این استانداردها به صورت سالانه مورد بازبینی (REVISION) قرار می گیرند. به عنوان مثال از سال 1992 تا 1993 تعداد 256 استاندارد. از مجموع 631 استاندارد بخش 1 مورد بازبینی قرار گرفته اند. برخی استانداردها نیز ممکن است در طول یک سال چندین مرتبه دچار تغییر شوند. مطالب گفته شده نشان می دهد. که استاندارد فلزات اسنادی هستند که مدام دچار تغییر و تحول می شوند.

آشنایی با استانداردهای فولاد

استاندارد ASTM در حالت کلی در بر گیرنده 15 فصل و 77 بخش به قرار زیر است:

فصل اول : مشتمل بر هشت بخش پیرامون محصولات آهنی و فولادی.

فصل دوم : مشتمل بر پنج بخش پیرامون محصولات فلزی غیر آهنی.

فصل سوم: مشتمل بر شش بخش در حوزه رشهای آزمون فلزات و دستورالعمل های تحلیلی.

فصل چهارم : مشتمل بر سیزه بخش درباره مصالح ساختمانی.

فصل پنچم : مشتمل بر شش بخش شامل فرآورده های نفتی، روانکارها، سوختهای فسیلی.

فصل ششم : مشتمل بر چهار بخش رنگها و پوششها.

فصل هفتم : مشتمل بر دو بخش در برگیرنده اطلاعات منسوجات.

فصل هشتم : مشتمل بر چهار بخش در برگیرنده اطلاعات پلاستیکها.

فصل نهم : مشتمل بر دو بخش در مورد اطلاعات لاستیکها و انواع آنها.

فصل دهم : بر چهار بخش در برگیرنده اطلاعات عایق های الکتریکی و مباحث الکترونیک.

فصل یازدهم : مشتمل بر شش بخش اطلاعات تکنولوژی آبی و مسایل محیطی.

آشنایی با استانداردهای فولاد

فصل دوازدهم : مشتمل بر دو بخش پیرامون انرژی هسته ای، انرژی خورشیدی و انرژی زمین گرمایی.

فصل سیزدهم : مشتمل بر دو بخش پیرامون ابزارهای پزشکی.

فصل چهاردهم : مشتمل بر چهار بخش روش های کلی و ابزارهای اندازه گیری.

فصل پانزدهم : مشتمل بر نه بخش در حوزه ویژگیهای محصولات عمومی.

در ضمن فصل 00 آن هم به نماید (Index) اختصاص دارد.

با توجه به این که استاندارد ASTM استانداردی رایج در صنعت است. لازم است نگاهی کلی به این استاندارد داشته باشیم.

چند نکته درباره استاندارد ASTM

هر یک از استانداردهای ASTM با ترکیبی از حروف و شماره ها معرفی می شوند. که هر کدام از این حروف و شماره ها اطلاعاتی را درباره آن استاندارد در اختیار ما قرار می دهند. به عنوان مثال

Standard Test Method and Definitions for Mechanical Testing of Steel products.

به صورت زیر معرفی می شود:

ذکر این نکته لازم است که اگر از حروف M پس از شماره استاندارد استفاده شده باشد. نشان دهنده تغییر سیستم استاندارد از سیستم اینچی به متریک است : مانند: ASTM F 606M-01. در برخی موارد هم ممکن است. حروف a،b،c،d دیده شوند. که مربوط به ترتیب بازنگری ها و اصلاحات انجام شده بر روی آن سند در همان سال می باشد. مثلاً 99a نشان دهنده دومین بازنگری در سال 99، 99b سومین بازنگری در سال 1999 و الی آخر میباشد.

برای استاندارد هایی که در این بازنگری ها بدون هیچ تغییری به تصویب می رسند. سال این تصویب مجدد را در پرانتز نشان می دهند. مثلاً (2004). اگر از اپسیلون به صورت Superscript استفاده شده باشد. نشانگر تغییرات editorial بر روی آخرین بازنگری. با تصویب مجدد آن سند است ε 1 برای اولین تغییر و الی آخر. بعنوان مثال ε 1 A 144-90 (2003) . برای کامل ترین نکات مربوط به شناسایی شماره استاندارد ASTM، گروه بندی موضوعات این استاندارد در زیر آورده شده است:

آشنایی با استانداردهای فولاد

A ferrous metals; B nonferrous metals; C cementitious, ceramic, concrete, and masonry materials; D miscellaneous materials; E miscellaneous subjects;

F materials for specific applications; G corrosion, deterioration, and degradation of materials; ES emergency standards; P proposals; PS provisional standards.

سیستم نامگذاری استاندارد ASTM

در استاندارد ASTM همانطور که در بالا نیز اشاره شده. فلزات با حروف A به همراه یک شماره مشخص می شوند. این روش نامگذاری اغلب برای مشخص کردن محصولی خاص بکار می رود. مثلاَA548 برای مفتول فولاد کربنی با کیفیت کله زنی سرد (heading cold) برای تولید پیچ به کار می رود.

تعریف فلزات آهنی

تا قبل از 1993 میلادی ASTM تعریف فلزات آهنی را بر مبنای ترکیب شیمیایی نامی قرار داده بود. که در آن آلیاژ آهنی به آلیاژی گفته می شد. که میزان آهن آن بیشتر یا مساوی 50 درصد بود. در اینصورت آلیاژ با حرف A شروع می شد. اگر میزان آهن کمتر از 50 درصد بود. آلیاژ غیر آهنی شده و با حرف B آغاز می گشت.

در حال حاضر ASTM تعریف اروپایی فولاد. را که در استاندارد CEN EN 10020. تحت عنوان تعریف و تقسیم بندی فولادها آمده است. پذیرفته است. در این استاندارد فولاد به صورت زیر تعریف می شود:

آشنایی با استانداردهای فولاد

ماده ای که مقدار وزن آهن در آن از هر عنصر مجزای دیگر بیشتر است. و عموماً میزان کربن آن کمتر از 2 درصد بوده و نیز شامل عناصر دیگری باشد. تعداد محدودی از فولادهای کرم دار ممکن است. بیش از 2% کربن داشته باشند. اما 2% کربن داشته باشند. اما 2% مرز بین فولاد و چدن است.

CEN همچنین پیشنهاد کرده است. که عبارت وزنی (by weight) به جرمی (by mass) تغییر یابد. تا هماهنگی با سیستم بین المللی واحدها (SI)، ایجاد گردد.

فولاد های ASTM

مثالهای زیر کاربرد حروف و اعداد را در این استاندارد برای نامگذاری فولاد ها مشخص می کنند.

ASTM A 516/A 516M-01 Grade 70 – Pressure Vassel Plates, Carbon Steel , for Moderate and Lower Temperature Service

• حرف A نشان دهنده فلز آهنی است. اما آنرا به زیر مجموعه های چدن، فولاد کربنی، فولاد آلیاژی یا فولاد زنگ نزن تقسیم نمی کند.
• عدد 516 یک شماره ترتیبی است که مستقیماً با خواص فلز ارتباطی ندارد.
• حرف M نشان می دهد. که استاندارد، بر مبنای واحدهای SI نوشته شده است. (حرف M از واژه Metric آمده است). و A 516/A 516M یعنی واحدهای SI و اینچ – پوند توأماً به کار رفته اند.
• عدد 01 نشان دهنده سال بازبینی یا انتشار است (2001).
• Grade 70 نشان می دهد که حداقل استحکام کششی (Tensile Strength) 70 ksi است.

آشنایی با استانداردهای فولاد

توهه به این نکته لازم است که در صنعت فولاد واژه های Class,Type, Grade معانی مشخصی دارند.

Grade برای مشخص کردن ترکیب شیمیایی Type برای اشاره به روش اکسیژن زدایی. و Class برای نشان دادن سایر ویژگیها نظیر درجه استحکام یا درجه پرداخت سطحی به کار می روند.

اگرچه در استاندارد ASTM این واژه ها برای مشخص کردن یک فلز خاص در استاندارد تطبیق داده شده اند. و معمولاً بدون تعریف خاص بکار می روند. اما اساساً همان معانی ذکر شده برای آنها صادق است. مثالهای زیر موضوع را روشن می کنند.

.ASTM A 106-99 Grade A ,Grade B, Grade C- Seamless Carbon Steel Pipe for High Temperature Service

• ترتیب حروف از A به C نشان دهنده افزایش استحکام (کششی یا تسلیم) فولاد است. و اگر فولاد از نوع غیر آلیاژی باشد. نشانگر افزایش مقدار کربن است.

در این مثال :

.Grade A-025%C (max) 48 ksi Tensile Strength (min)

.Grade B- 0.30%C (min) 60 ksi Tensile Strength (min)

.Grade C- 0.35%C. 70 ksi Tensile Strength (min)

مثال دیگر:

.ASTM 48 – Class No. 20A,25A,30A-Gray Iron Castings

• Class No 20A نشان می دهد. که این چدن دارای حداقل استحکام کششی 20ksi است.
• به همین ترتیب Class No. 25A, Class No.30A بیانگر حداقل استحکام کششی 25 ksi و 30 ksi هستند.

مثالی دیگر:

.ASTM A 276 Type 304,316,410-Stainless and Heat – Resisting Steel Bars and Shapes

• Type 304,316,410 و بقیه بر اساس نامگذاری AISI برای فولاد زنگ نزن هستند. که بعداً در مورد آن بحث خواهد شد.

در برخی از استانداردهای ASTM چند واژه مختلف برای توصیف یک فلز. در گروهی از فلزات یک استاندارد به کار می روند. مثال زیر این موضوع را نشان می دهد.

.ASTM A 193/A 193M -01b – Alloy Steel and Stainless Steel Bolting Materials for High Temperature Service

• عبارتهای Type و Identification symbol و Grade و Class برای توصیف مواد مورد استفاده در پیچ بکار رفته اند.

• به عنوان مثال:

Identification symbol: B&,type : austenitic Steel Grade : unstabilized

.18chromium – 8nickel (AISI type 304)

در چهار Class مختلف وجود دارند : 2,ID 1A, 1

سیستم نامگذاری ASTM برای فولاد های زنگ نزن ریختگی (cast s.s). از انجمن ریخته گری آلیاژ (Institute Alloy Casting) یا مخفف ACI گرفته شده است. بر اساس این سیستم، روش نامگذاری شامل 2 حرف است. که به دنبال آنها عدد آمده. و پس از آنها حروف پسوند انتخابی اضافه می شوند.

در این سیستم، اگر آلیاژ برای کاربرد در محیط های خورنده مایع باشد. حرف C و برای کاربرد در دماهای بالا حرف H بعنوان حرف اول در نظر گرفته میشود.

آشنایی با استانداردهای فولاد

حرف دوم نشان دهنده میزان کرم و نیکل آلیاژ است. که با افزایش درصد نیکل، ترتیب الفبایی آن نیز اضافه می شود. عدد بعدی اضافه شونده بیانگر میزان کربن، بر حسب صدم درصد است. و در برخی موارد پسوندی نیز برای نشان دادن سایر عناصر آلیاژی افزوده می گردد. ذکر این نکته لازم است که گریدهای مختلف ریختگی این فولادهای زنگ نزن سیستم نامگذاری منحصر به فردی دارند. که با سیستم نامگذاری آلیاژهای کارشده (Wrought) متفاوت است.

به عنوان مثال فولاد زنگ نزن cast 304 مطابق سیستم نامگذاری (ACI) ASTM نیست. و نام آن فولاد در سیستم مورد نظر grade CF8 است. مثالهای دیگر در زیر آمده اند:

آشنایی با استانداردهای فولاد

ASTM A 351 Grade CF8M,Grade HK40 – Castings , Austenitic , Austenitic -Ferritic (Duplex) for Pressute Containing Parts

• حرف C در CF8M نشان دهنده فولادی مقاوم به خوردگی است. و حرف H در HK40 نشان دهنده فولاد نسوز (heat resistant) است.
• قسمت عددی در فولاد مقاوم به خوردگی مشخص کننده حداکثر میزان کربن به صدم درصد است. (0.08 % C) و در مورد فولاد نسوز میزان کربن اسمی (nominal) بر حسب درصد است . (میزان اسمی 0.40 % C و میزان واقعی 0.35 – 0.45% C).
• حرف M پس از اعداد نشانگر اضافه شدن عنصر مولیبدن به آلیاژ است.

یکی از استفاده های مفید نامگذاری با روش ASTM، کاربرد آن در لوله و تیوب و محصولات آهنگری شده است. در این موارد حرف P برای لوله، حرف T برای تیوب و TP برای لوله یا تیوب. و F برای آهنگری (Forging) به کار می رود.

سیستم نامگذاری استاندارد ASTM

در استاندارد ASTM همانطور که در بالا نیز اشاره شد. فلزات با حرف A به همراه یک شماره مشخص می شوند. این روش نامگذاری اغلب برای مشخص کردن محصولی خاص بکار می رود. مثلاً A548 برای مفتول فولاد کربنی با کیفیت کله زنی سرد (heading cold) برای تولید پیچ به کار می رود.

تعریف فلزات آهنی

تا قبل از 1993 میلادی، ASTM تعریف فلزات آهنی را بر مبنای ترکیب شیمیایی نامی قرار داده بود. که در آن آلیاژ آهنی به آلیاژی گفته می شد. که میزان آهن آن بیشتر یا مساوی 50 درصد بود. در اینصورت آلیاژ با حرف A شروع می شد. اگر میزان آهن کمتر از 50 درصد بود. آلیاژ غیر آهنی شده و با حرف B آغاز می گشت.

در حال حاضر ASTM تعریف اروپایی فولاد را که در استاندارد CEN EN. تحت عنوان «تعریف و تقسیم بندی فولادها» آمده است، پذیرفته است. در این استاندارد فولاد به صورت زیر تعریف می شود.

ماده ای که مقدار وزنی آهن در آن از هر عنصر مجزای دیگر بیشتر است. و عموماً میزان کربن آن کمتر از 2 درصد بوده و نیز شامل عناصر دیگری باشد. تعداد محدودی از فولادهای کروم دار ممکن است. بیش از 2% کربن داشته باشند. اما 2% مرز بین فولاد و چدن است.

CEN همچنین پیشنهاد کرده است. که عبارت وزنی (by weight) به جرمی (by mass) تغییر یابد. تا هماهنگی با سیستم بین المللی واحدها (SI) ایجاد گردد.

فولادهای ASTM

مثالهای زیر کاربرد حروف و اعداد را در این استاندارد برای نامگذاری فولادها مشخص می کند.

ASTM A516/A 516,-01 Grade 70 – Pressure Vassel Plates,Carbon Steel, for Moderate and Lower – Temperature Service

• حرف A نشان دهنده فلز آهنی است. اما آنرا به زیر مجموعه های چدن، فولاد کربنی، فولاد آلیاژی یا فولاد زنگ نزن تقسیم نمی کند.
• عدد 516 یک شماره ترتیبی است. که مستقیماً با خواص فلز ارتباطی ندارد.
• حرف M نشان می دهد. که استاندارد بر مبنای واحدهای SI نوشته شده است. (حرف M از واژه Metric آمده است)و A 516/A 516M. یعنی واحدهای SI و اینچ – پوند توأماً به کار رفته اند.
• عدد 01 نشان دهنده سال بازبینی یا انتشار است (2001).
• Grade 70 نشان می دهد. که حداقل استحکام کششی (Tensile Strength) 70 Ksi است.

فولاد رسول دلاکان

با سالها تجربه ی گرانبها در زمینه ی تأمین و توزیع و عرضه انواع ورق آلیاژی – انواع فولاد آلیاژی. با اشکال مختلف تولیدی.از جمله ورق- میلگرد – تسمه – پروفیل – میلگرد با استاندارد و گواهینامه های روز دنیا در سراسر ایران فعالیت مینماید.
صنعتگر گرامی از اینکه ما را جهت خرید فولاد آلیاژی مورد نیاز خویش انتخاب می نمایید سپاسگزاریم.
ارتباط با ما: 09122136675 – 02128423820
fooladrasuldalakan@gmail.com