لوله a106-فولاد a106-ورق a106-تسمه a106-فولاد کشتی سازی-لوله مانیسمان
لوله a106
لوله A106 یکی از پرکاربردترین انواع لوله فولادی بدون درز (مانیسمان) است که تحت استاندارد ASTM A106 تولید میشود.
این لولهها برای انتقال سیالات و گازها در فشار و دمای بالا طراحی شدهاند و در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و دیگهای بخار کاربرد گستردهای دارند.
🧪 ترکیب شیمیایی لوله A106
| عنصر | گرید A | گرید B | گرید C |
| کربن (C) | ≤ 0.25 | ≤ 0.30 | ≤ 0.35 |
| منگنز (Mn) | 0.27–0.93 | 0.29–1.06 | 0.29–1.06 |
| فسفر (P) | ≤ 0.035 | ≤ 0.035 | ≤ 0.035 |
| گوگرد (S) | ≤ 0.035 | ≤ 0.035 | ≤ 0.035 |
| سیلیسیم (Si) | ≥ 0.10 | ≥ 0.10 | ≥ 0.10 |
گرید C دارای بیشترین مقدار کربن و استحکام است و برای شرایط سختتر مناسبتر است.
⚙️ خواص مکانیکی
| گرید | استحکام کششی (MPa) | استحکام تسلیم (MPa) | ازدیاد طول (%) |
| A | ~330 | ~205 | ~30 |
| B | ~415 | ~240 | ~28 |
| C | ~485 | ~275 | ~25 |
گرید B رایجترین نوع در بازار ایران است، چون تعادل خوبی بین قیمت، جوشپذیری و مقاومت دارد.
🔧 ویژگیهای کلیدی
- بدون درز بودن: تولید با سوراخکاری شمش فولادی، بدون جوش یا ترک
- مقاومت بالا در برابر فشار و دما: مناسب تا دمای حدود 750°F (~400°C)
- قابلیت جوشکاری و ماشینکاری خوب
- سختی بالا و شکلپذیری مناسب
- نیاز به پوشش ضد خوردگی در محیطهای خورنده
🏭 کاربردها
- خطوط انتقال نفت، گاز و بخار
- دیگهای بخار و سوپرهیترها
- پالایشگاهها و پتروشیمیها
- نیروگاهها و صنایع کشتیسازی
- برجهای بخار و مدارهای انتقال سیالات پرفشار
🧪 تستهای کنترل کیفیت
- تست هیدرواستاتیک: بررسی نشتی تحت فشار آب
- تست کشش، خمش و صافکردن: بررسی خواص مکانیکی
- تستهای غیرمخرب (NDT): مثل اولتراسونیک و ذرات مغناطیسی
📏 ابعاد و وزن
| ویژگی | مقدار |
| قطر اسمی (NPS) | ¼ تا 36 اینچ |
| ضخامت دیواره | 3 تا 12 میلیمتر |
| طول | 3 تا 18 متر |
| وزن | 3.8 تا 935 کیلوگرم |
وزن دقیق با فرمول قابل محاسبه است و به قطر، ضخامت و طول بستگی دارد.
لوله A106 که تحت استاندارد ASTM A106 تولید میشود، در منابع مختلف صنعتی و فنی با نامهای متفاوتی شناخته میشود. این نامها بسته به استاندارد، کشور، یا کاربرد ممکن است تغییر کنند.
🏷️ نامهای معادل و دیگر لوله A106
| نام یا استاندارد | توضیحات |
| ASME SA106 | معادل استاندارد ASTM در سیستم ASME، بهویژه در طراحی دیگهای بخار و تجهیزات تحت فشار |
| Seamless Carbon Steel Pipe | نام عمومی برای لولههای بدون درز کربنی مانند A106 |
| Boiler Pipe | چون در دیگهای بخار استفاده میشود، گاهی با این نام شناخته میشود |
| Pressure Pipe | به دلیل تحمل فشار بالا، در برخی منابع با این عنوان معرفی میشود |
| Pipe Grade B | اشاره به رایجترین گرید A106 یعنی Grade B |
| SA106 GR.B | نام رایج در نقشههای صنعتی و مدارک فنی |
| A106B Pipe | نام اختصاری رایج در بازار و فروشگاهها |
| Pipe for High Temp Service | چون برای دمای بالا طراحی شده، در برخی کاتالوگها با این عنوان دیده میشود |
🌍 معادلهای بینالمللی در استانداردهای دیگر
| استاندارد | نام معادل |
| EN 10216-2 | P235GH یا P265GH |
| DIN | St45.8 یا St35.8 |
| JIS | STPT410 یا STPT370 |
| API | API 5L Gr.B (در برخی کاربردها جایگزین میشود) |
توجه: اگرچه این معادلها از نظر خواص مکانیکی و ترکیب شیمیایی مشابه هستند، اما برای جایگزینی دقیق باید شرایط عملیاتی و گواهیهای فنی بررسی شوند.
لوله A106 بهجز صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، در بسیاری از حوزههای صنعتی دیگر نیز کاربرد دارد، چون ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکیاش آن را برای شرایط سخت و دمای بالا مناسب کرده است.
🏭 کاربردهای گسترده لوله A106 در صنایع مختلف
1. نیروگاهها
- انتقال بخار و آب داغ در بویلرها و سوپرهیترها
- مدارهای فشار بالا در توربینهای بخار و گازی
2. کارخانههای شیمیایی
- انتقال مواد شیمیایی خورنده با دمای بالا
- خطوط فرآیند در راکتورها و برجهای تقطیر
3. صنعت کشتیسازی
- سیستمهای بخار و خنککننده موتورهای دریایی
- خطوط انتقال سوخت و روغن در کشتیها
4. صنایع غذایی و دارویی
- انتقال بخار برای فرآیندهای استریلیزاسیون
- سیستمهای گرمایشی و سرمایشی در خطوط تولید
5. سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع
- انتقال آب گرم و بخار در ساختمانهای صنعتی و تجاری
- استفاده در چیلرها و بویلرهای مرکزی
6. سازههای صنعتی و برجهای بخار
- مدارهای انتقال سیالات پرفشار در برجهای تقطیر و تبادل حرارتی
7. صنعت خودروسازی
- استفاده در خطوط سوخت، اگزوز و خنککننده موتورهای سنگین
لولههای A106، A53 و A105 هر سه از فولادهای پرکاربرد در صنعت هستند، اما تفاوتهای مهمی در نوع ساخت، خواص مکانیکی، ترکیب شیمیایی و کاربردها دارند که انتخاب بین آنها را به یک تصمیم فنی وابسته به شرایط پروژه تبدیل میکند.
🧪 مقایسه ترکیب شیمیایی
| عنصر | A106 (Gr B) | A53 (Gr B) | A105 |
| کربن (C) | ≤ 0.30% | ≤ 0.25% | ≤ 0.35% |
| منگنز (Mn) | 0.29–1.06% | ≤ 1.20% | 0.60–1.05% |
| فسفر (P) | ≤ 0.035% | ≤ 0.05% | ≤ 0.035% |
| گوگرد (S) | ≤ 0.035% | ≤ 0.05% | ≤ 0.035% |
| سیلیسیم (Si) | ≥ 0.10% | اختیاری | 0.10–0.35% |
A106 کنترل دقیقتری روی عناصر دارد، بهویژه فسفر و گوگرد، که باعث جوشپذیری بهتر و مقاومت بالاتر در دمای زیاد میشود.
⚙️ خواص مکانیکی
| ویژگیها | A106 Gr B | A53 Gr B | A105 |
| نوع ساخت | بدون درز | درزدار یا بدون درز | آهنگری (Forged) |
| استحکام کششی (MPa) | ~415 | ~415 | ~485 |
| استحکام تسلیم (MPa) | ~240 | ~240 | ~250 |
| کاربرد دمای بالا | عالی | محدود | مناسب |
| فشار بالا | عالی | متوسط | عالی |
A106 برای دماهای بالا طراحی شده، A53 برای کاربردهای عمومی، و A105 برای اتصالات و فلنجها در فشار بالا مناسب است.
🏭 تفاوت در کاربردها
- A106: خطوط بخار، دیگهای بخار، پالایشگاهها، انتقال سیالات داغ
- A53: لولهکشی آب، گاز شهری، هوا، سیستمهای ساختمانی
- A105: فلنجها، اتصالات، سوپاپها، بدنه شیرآلات
📌 جمعبندی انتخاب
| شرایط پروژه | پیشنهاد مناسب |
| دمای بالا و فشار زیاد | A106 |
| کاربرد عمومی و اقتصادی | A53 |
| اتصالات و فلنجها | A105 |
لولههای ASTM A106 به دلیل کاربرد گسترده در صنایع نفت، گاز، نیروگاهی و شیمیایی، توسط تولیدکنندگان معتبر داخلی و خارجی تولید میشوند.
🏭 تولیدکنندگان معتبر لوله A106 در ایران
| نام کارخانه | موقعیت | نوع تولید | توضیحات |
| کاوه ایرانیان | شهر صنعتی کاوه | بدون درز (مانیسمان) | اولین تولیدکننده خصوصی لوله A106 بدون درز در ایران |
| لوله اهواز | اهواز | درزدار و بدون درز | سابقه بالا در تولید لولههای صنعتی و نفتی |
| نورد و لوله صفا | ساوه | اسپیرال و مستقیم | تولید لولههای API و A106 با قطر بالا |
| سپاهان | اصفهان | صنعتی و دقیق | تولید لولههای دقیق، بویلری و گازی مطابق A106 |
| لولهسازی سدید | تهران | اسپیرال | تولید لولههای سنگین فولادی برای نفت و گاز |
| فولاد هیربد زرندیه | مرکزی | صنعتی | ظرفیت بالا و تجهیزات پیشرفته |
| کچو | تهران | مانیسمان | سابقه طولانی در تولید لولههای بدون درز |
استانهای مرکزی، تهران، اصفهان و سمنان بیشترین تولید لوله A106 را دارند.
🌍 تولیدکنندگان بینالمللی لوله A106
| نام شرکت | کشور | توضیحات |
| Tenaris | ایتالیا / آرژانتین | یکی از بزرگترین تولیدکنندگان لولههای بدون درز در جهان |
| Vallourec | فرانسه / آلمان | تولید لولههای صنعتی با استانداردهای ASTM و API |
| JFE Steel | ژاپن | تولید لولههای دقیق و مقاوم در برابر دمای بالا |
| TPCO | چین | تولید انبوه لولههای A106 و API برای صادرات |
| Jindal SAW | هند | تولید لولههای بدون درز و اسپیرال با گریدهای مختلف |
| Ju Feng Steel | تایوان | تولید لولههای A106 با کیفیت بالا برای صنایع مختلف |
این شرکتها معمولاً دارای گواهینامههای بینالمللی مانند ISO و API هستند و محصولاتشان در پروژههای EPC و پالایشگاهی استفاده میشود.